Αφορισμοί

Η τέχνη, ο αθλητισμός και η φιλανθρωπία είναι οι «ευγενικές» εκείνες ενασχολήσεις που προσφέρουν στις κυρίαρχες τάξεις την κοινωνική καταξίωση που η ισχύς και ο πλούτος δεν μπορούν από μόνα τους να εξαγοράσουν. Επιβεβαιώνουν έτσι τον Άνταμ Σμιθ: η ματαιοδοξία τους είναι το κίνητρό τους. Θα ευχόμουν να ήταν μόνον δικό τους.

Το χάσμα μεταξύ της νοητής, φανταστικής «μορφής» και της μεταφοράς της στην πραγματικότητα είναι το επίμονο, μόνιμα ανοιχτό τραύμα του καλλιτέχνη. Υπάρχει πάντα κάτι που διαφεύγει, ακόμα και στην καλύτερη εκτέλεση. Τα υλικά της φαντασίας είναι απείρως πιο εύπλαστα και οι περιορισμοί της ύλης δεν έχουν υπόσταση εκεί. Η πραγματικότητα θολώνει τη διαύγεια της φαντασίας.

Στον κατ’ ευφημισμό αποκαλούμενο «χώρο της τέχνης και του πολιτισμού» είναι αρκετοί εκείνοι που κινούνται έρποντας. Ενίοτε μεταμορφώνονται από γλοιώδη έρποντα σε σαρκοβόρα θηρία. Και τότε αποκαλύπτεται η κατάλευκη οδοντοστοιχία τους.

Ο ρόλος των MME είναι παρόμοιος μ’ εκείνον της ενσωματωμένης διανόησης: αναμηρυκάζουν τις έννοιες και τις ιδέες που είναι δύσπεπτες ακόμα και για το στομάχι του συστήματος, που θέλει όλα να τα αλέθει. Είναι τα οξέα που διαλύουν αργά και με επιμονή κάθε δύσπεπτη τροφή, την μετατρέπουν σε χυλό που όσο εύκολα χωνεύουμε άλλο τόσο εύκολα αφοδεύουμε.

Η σύγχρονη κουλτούρα ανακυκλώνει τη βία και τη δυστυχία· τις σκηνοθετεί ως θέαμα. Τώρα, οι εικόνες που αφηγούνται ανθρώπινες ιστορίες από τους σκουπιδότοπους του συστήματος, αντί να λειτουργούν ως κριτική αυτού του συστήματος, λειτουργούν ως επικύρωση του «πλουραλισμού» του.

Η τηλεόραση είναι αφηγηματικό μέσο: αφηγείται συνεχώς τον εαυτό της.

Η τεχνολογία μάς «τεχνολογικοποιεί», δεν «εξανθρωπίζουμε» εμείς την τεχνολογία. Όμηροι της ψευδαίσθησης της κυριαρχίας μας επί των κατασκευασμάτων και των επινοήσεών μας θελγόμαστε από το μύθο του ελέγχου και της επιλογής να δρούμε ορθολογικά και σύμφωνα με το ζωτικό συμφέρον μας και εθελοτυφλούμε μπροστά στην εκμηδένισή μας από εκείνα που θέλουμε να ελέγξουμε.

Η φαινομενολογία της απελπισίας διαφημίζεται σήμερα ως «δίψα για τη ζωή», το μηχανικό νευρόσπαστο έχει αναδειχτεί ως ο νέος ανθρωπολογικός τύπος.

Άνθρωποι κενοί και ανερμάτιστοι, στα όρια της ψύχωσης – καταναλώνουν με λαιμαργία το σύμπαν.

Απύθμενη εγωπάθεια, αφελής αισιοδοξία.

Η ουτοπική προσδοκία της «ευτυχισμένης ζωής» διακονείται από τη συνεχώς και επισταμένως προβαλλόμενη αφθονία της αγοράς και την υπαρκτή δυνατότητα διαβίωσης σε έναν επίγειο παράδεισο υλικών απολαύσεων του οποίου οι πύλες, όπως διατείνονται οι φύλακες-άγγελοί του στις διαφημίσεις τους, είναι ορθάνοιχτες, δυνάμει προσπελάσιμες από όλους. Μα, κυρίως, αυτός ο παράδεισος είναι πραγματικός.

Η αγκαλιά της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης τους χωράει όλους. Άλλους για να τους χαϊδέψει και άλλους για να τους συνθλίψει.

Θέλουν να βάλουν την ταφόπλακα στην ουτοπική επιθυμία, και να αναγράψουν σε αυτήν: «Ό,τι κι αν πόθησα έμεινε ανεκπλήρωτο. Πέθανα πριν προλάβω καν να ζήσω».

Από το καρτεσιανό «σκέφτομαι άρα υπάρχω» φτάσαμε στο «έχω άποψη άρα υπάρχω». Όμως η άποψη δεν είναι παρά δοξασία. Και δοξασία δεν σημαίνει απαραίτητα σκέψη. Η άποψη δεν είναι πάντοτε προϊόν σκεπτικής διαδικασίας. Έχει περισσότερο σχέση με τις ενορμήσεις και τις ιδεολογικές ψευδαισθήσεις παρά με τη σκέψη και τον λόγο. Άποψη έχει ο καθένας και δικαιούται να την εκφράζει ελεύθερα. Επ’ ουδενί όμως θα πρέπει να συνάγουμε απ’ αυτό ότι η κάθε άποψη που διατυπώνεται είναι εξ ίσου έγκυρη με κάθε άλλη. Η έκφραση της άποψης είναι δικαίωμα, η αξιολόγηση των απόψεων είναι καθήκον.

Η ελευθερία να λέμε ό,τι μας υπαγορεύεται από τις περιστάσεις δεν είναι πραγματική ελευθερία, είναι η ελευθερία που μας παραχωρεί ο ηγεμόνας αφού γνωρίζει πολύ καλά ότι θα τη χρησιμοποιήσουμε για οποιονδήποτε άλλο σκοπό εκτός από το να αμφισβητήσουμε την ηγεμονία του. Πολύ ωραία! Μπορούμε τώρα να είμαστε, επιτέλους, σύγχρονοι με τους καιρούς. Να είμαστε το νέο είδος υποκειμένων που γιορτάζουν την υποταγή τους ως την ύψιστη ελευθερία τους…

«Αλλαγή», «ανεξαρτησία», «ατομικότητα» λένε, και εννοούν αποξένωση, απομόνωση, αποκλεισμό. Είναι η άλλη όψη των επιχρυσωμένων νομισμάτων, που η κατοχή τους μας κάνει να αισθανόμαστε πλούσιοι – τουλάχιστον μέχρι να αποκαλυφθεί ότι τα λαμπερά χρυσά νομίσματα είναι κίβδηλα, ότι οι τραπεζίτες μας έχουν εξαπατήσει. Μας άρεσε η χλιδή όμως και δεν παραπονιόμασταν…

Θα ήθελα να αποκτήσουν όλοι πρόσωπο, έτσι ώστε να συνδιαλέγομαι με πραγματικούς ανθρώπους και όχι με ιδιότητες, τίτλους, θεσμικούς ρόλους και επαγγέλματα. Μόνο που φοβάμαι τι θα αντικρύσω.

Ο αστικός, πατριαρχικός τρόπος οργάνωσης της οικογένειας και των κοινωνικών σχέσεων καταπιέζει ενώ ταυτόχρονα μας προσκαλεί στο αναφαίρετο δικαίωμα της πατροκτονίας.

Η αιτιώδης συνάφεια των φαινόμενων δεν αποκλείει την πολλαπλότητα των μορφών εκδήλωσης αυτών των φαινόμενων. Η ενδελεχής επισκόπηση των δεδομένων δεν είναι σε θέση να διευκρινίσει τις πολυποίκιλες τροπικότητες του είναι και τις πολυσχιδείς εκφράσεις του.

Αυτό που ζούμε δεν είναι η γέννηση του νέου, όπως πολλοί πιστεύουν, αλλά ο επιθανάτιος ρόγχος του παλιού. Το ξεψύχισμα μιας τελειωμένης πίστης που μας έχει οδηγήσει σε μια διεστραμμένη αντίληψη για τον κόσμο και την ύπαρξη – με αποκορύφωμα την καταστροφική επιβολή μας επί της φύσης.

Αν στην καταστροφή της φύσης αντιπροτείνουμε την «οικολογική συνείδηση» δεν λύνουμε κανένα πραγματικό πρόβλημα, απλώς προσπαθούμε μάταια να επουλώσουμε ένα θανάσιμο τραύμα με κομπογιαννίτικο τρόπο – ο ασθενής, εν τω μεταξύ, θα έχει μάλλον πνεύσει τα λοίσθια.

Το συμβολικό καλύπτει σαν πέπλο τα πάντα, αλλά το πραγματικό διαρρηγνύει αυτό το πέπλο. Όσο και αν επιδιώκουμε να το συγκαλύψουμε, το πραγματικό κάνει συνεχώς αισθητή την παρουσία του: είναι το υπόστρωμα του συμβολικού. Το όνειρο, το βίωμα, το συναίσθημα, δεν είναι γλώσσα, αν και εκφράζονται μέσω αυτής, είναι «καταστάσεις», τελεστικές πράξεις. Μέσα στο συμβολικό διευθετούμε απλώς τις υποθέσεις μας, δεν κατοικούμε ποτέ εξολοκλήρου.

Κάθε ρήγμα γεννάει την επιθυμία αποκατάστασης της ολότητας.

Ο κόσμος δεν έχει νόημα, ούτε τέλος (σκοπό). Αυτά είναι αποκλειστικά ανθρώπινες υποθέσεις. Γι’ αυτό και μας αφορούν.

Να χρησιμοποιούμε τη «θετική» μορφή για να κάνουμε πιο ισχυρή την άρνησή μας.